Lokalne Grupy Działania będą kontynuowały realizację inicjatywy ?LEADER?, jako rozwój lokalny kierowany przez społeczność (w skrócie RLKS) w ramach Programu Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2014-2020 (PROW 2014-2020) wspierany ze środków Europejskiego Funduszu Rolnego na rzecz Rozwoju Obszarów Wiejskich (EFRROW).
Rozwój lokalny kierowany przez społeczność (RLKS) w swojej koncepcji zachowuje podstawowe założenia metody LEADER. Inicjatywa Leader jest postrzegana w siedmiu różnych aspektach, do których należą:
– oddolność rozumiana, jako szeroki udział społeczności lokalnej w tworzeniu i realizacji strategii rozwoju,
– terytorialność w postaci przygotowania lokalnej strategii rozwoju dla danego, spójnego obszaru,
– zintegrowanie poprzez łączenie różnych dziedzin gospodarki, współpracę różnych grup interesu,
– partnerskie podejście, gdzie Lokalna Grupa Działania tworzy lokalne partnerstwo, w którym uczestniczą różne podmioty z sektora publicznego, społecznego i gospodarczego,
– innowacyjność w skali lokalnej,
– decentralizacja zarządzania i finansowania,
– sieciowanie i współpraca wyrażające się w wymianie doświadczeń i rozpowszechnianiu dobrych praktyk.
W nowym okresie unijnego programowania na lata 2014-2020 zaproponowano, aby LEADER, który finansowany jest z EFRROW, umożliwił realizowanie wielosektorowych Lokalnych Strategii Rozwoju wspieranych również z innych funduszy. Pomysł ten powstał w celu zapewnienia obszarom wiejskim możliwości kompleksowego uwzględnienia lokalnych potrzeb o charakterze wielosektorowym.
Dlatego z racji ?wielofunduszowości? podejście LEADER nazywane zostało ?rozwojem kierowanym przez lokalną społeczność”. W latach 2014-2020 rozwój lokalny kierowany przez społeczność (RLKS) pozostanie obowiązkową częścią programów rozwoju obszarów wiejskich finansowanych w ramach EFRROW z możliwością dodatkowego finansowania w ramach Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego (EFRR), Europejskiego Funduszu Społecznego (EFS) oraz Europejskiego Funduszu Rybackiego (EFR). W województwie lubelskim, decyzją samorządu województwa podejście LEADER będzie realizowane tylko w ramach EFRROW.
Łączne środki przewidziane na wsparcie rozwoju lokalnego w ramach inicjatywy LEADER wynoszą 734 999 913 euro, w tym środki Europejskiego Funduszu Rolnego na rzecz Rozwoju Obszarów Wiejskich (EFRROW) – 467 668 000 euro.
LEADER może być realizowany na obszarach wiejskich, które obecnie definiowane są jako obszar całego kraju, z wyłączeniem miast o liczbie mieszkańców większej niż 20 000. Jedna Lokalna Strategia Rozwoju realizowana będzie na obszarze zamieszkanym przez minimum 30 000 i maksimum 150 000 mieszkańców oraz obejmować będzie obszar przynajmniej dwóch gmin, których obszary stanowią (bądź zawierają) obszary wiejskie.
Ustawa o rozwoju lokalnym z udziałem lokalnej społeczności dopuszcza tylko jedną formę funkcjonowania LGD, ? jako ?stowarzyszenie specjalne? posiadające osobowość prawną. Wykorzystuje ono formułę stowarzyszenia rejestrowanego, dającego możliwość członkowstwa zarówno podmiotom fizycznym, prawnym, należącym do sektora społecznego, publicznego jak
i gospodarczego. Stowarzyszenie takie dodatkowo posiada organ w postaci Rady. Do kompetencji tego organu będzie należało dokonywanie oceny wniosków. Nadzór nad stowarzyszeniem sprawuje Marszałek województwa na zasadach określonych w ustawie prawo o stowarzyszeniach oraz
w ustawie o wspieraniu rozwoju obszarów wiejskich z udziałem środków Europejskiego Funduszu Rolnego na rzecz Rozwoju Obszarów Wiejskich w ramach Programu Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2014?2020 i ustawie o rozwoju lokalnym z udziałem lokalnej społeczności.
W lipcu br. w całej Polsce trwał nabór wniosków ogłoszony przez urzędy marszałkowskie
o przyznanie tzw. wsparcia przygotowawczego dla Lokalnych Grup Działania. Wsparcie ma umożliwić funkcjonowanie grup do marca 2016, kiedy grupy i ich strategie będą ponownie zatwierdzane na kolejny okres unijnego programowania. Wysokość wsparcia pomocniczego dla konkretnej LGD uzależniony jest od liczby mieszkańców terenu, który obejmuje dana grupa. Pieniądze unijne na ten cel pochodzą z puli dostępnej w nowej perspektywie unijnej na lata 2014-2020.
Poddziałanie ?Wsparcie przygotowawcze? ma na celu wypracowanie mechanizmów
i włączenia lokalnych społeczności w przygotowanie i opracowanie Lokalnej Strategii Rozwoju (LSR) na nowy okres programowania. Kolejnym etapem będzie wybór LGD do realizacji opracowanej w ramach wsparcia przygotowawczego LSR. LGD będzie także zobowiązana do opracowania planu komunikacyjnego, w którym zawarte zostaną m.in. metody współpracy ze społecznością lokalną, konkretne grupy docelowe, cele i efekty oraz powiązanie z celami i wskaźnikami LSR. Głównym zadaniem LGD będzie wybór operacji do finansowania w ramach budżetu określonego w LSR oraz ustalenie kwoty wsparcia. Innym ważnym zadaniem będzie aktywizacja lokalnej społeczności oraz doradztwo udzielane potencjalnym beneficjentom.
Wybór LSR do realizacji przez LGD dokonywany będzie przez komisję powołaną przez Zarząd Województwa w terminie do maja 2016 r. Wybrane wtedy Lokalne Grupy Działania będą mogły rozpocząć realizację opracowanej dla swojego obszaru Lokalnej Strategii Rozwoju.
Dostępne środki finansowe dla LGD w ramach programu Leader w latach 2014-2020 mają być przeznaczone np. na zakładanie działalności gospodarczej, rozwój przedsiębiorstw, tworzenie miejsc pracy, niekomercyjną infrastrukturę turystyczną czy finansowanie projektów, dotyczących zachowania dziedzictwa lokalnego.
Metoda Leader pozwala przystosować politykę rozwoju obszarów wiejskich do ogromnej różnorodności potrzeb ludności zamieszkującej te obszary. Zachęca lokalne społeczności do efektywnego wykorzystania swoich atutów, poszukiwania nowych sposobów poprawy konkurencyjności obszaru, ochrony środowiska naturalnego, oraz podejmowania takich wyzwań jak brak miejsc pracy, niski poziom zaopatrzenia w usługi czy starzejące się społeczeństwo. Leader angażując lokalnych partnerów do udziału w sporządzaniu lokalnych strategii rozwoju przyczynia się do podnoszenia jakości życia wszystkich mieszkańców terenów wiejskich.
Podstawa prawna:
Ustawa z dnia 20 lutego 2015 r. o wspieraniu rozwoju obszarów wiejskich z udziałem środków Europejskiego Funduszu Rolnego na rzecz Rozwoju Obszarów Wiejskich w ramach Programu Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2014?2020
Opracowanie: Krystyna Laskowska